Opracowanie ukazuje specyfikę trudności rozwojowych dzieci pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych, niektóre uwarunkowania tych trudności oraz możliwości prowadzenia działań pedagogicznych, nakierowanych na udzielenie uczniowi pomocy na terenie szkoły. Dzieci pochodzące z rodzin dysfunkcyjnych zachowują się w szkole na tyle specyficznie, że nauczyciel jest w stanie je zauważyć, gdyż zwykle stosują one charakterystyczne strategie obronne, przekładające się na funkcjonowanie w następujących rolach: bohatera, czarnej owcy, aniołka bądź błazna. W książce znalazły się konkretne wskazówki przydatne w pracy wychowawczej. Najważniejsza to ta, by działania nauczyciela zmierzały nie tylko do udzielenia uczniowi wychowawczego wsparcia, ale też umożliwiały mu „wyjście z roli”, czyli poniechanie szkodliwego dla niego schematu funkcjonowania. Oprócz wyjaśnień natury teoretycznej książka zawiera autentyczne historie uczniów, których nauczyciele rozpoznali jako funkcjonujących w określonych rolach-strategiach. Nauczyciele szczegółowo zrelacjonowali przebieg swoich oddziaływań, a także ich efekty. Relacje te zostały opatrzone stosownymi komentarzami. Książka jest adresowana głównie do nauczycieli, ale również do studentów przygotowujących się do pracy w zawodzie nauczyciela, a także do osób zainteresowanych tematyką rodzin dysfunkcyjnych czy też problematyką poszerzania kompetencji zawodowych nauczyciela.

Prymat rodziny biologicznej powszechnie uznawanej za podstawowe środowisko wychowawcze wpływa na całokształt działań pomocowych kierowanych przez państwo do tej właśnie instytucji a zorientowanych głównie na usługi środowiskowe i domowe. Efektywność tych działań w dużej mierze zależy od diagnozy problemów jakie występują w rodzinie, a także umiejętności określenia tych zmiennych środowiska rodzinnego, które złagodzą skutki kryzysu, bądź go wyeliminują. Zainteresowanie państwa oraz lokalnych samorządów pracą na rzecz dziecka i rodziny owocuje szeregiem działań instytucjonalnych. Ich podejmowanie powinno prowadzić do wykorzystania całego „wachlarza” elementów pomocowych począwszy od opieki medycznej, poprzez wsparcie finansowe, aż do wykorzystania ściśle wyspecjalizowanych narzędzi w ramach szeroko rozumianej polityki społecznej. Istotnymi aspektami sieci wsparcia jest jej rozmiar, dostępność i efektywność w udzielaniu potrzebnej pomocy. Współdziałanie służb pomocowych pozwala spojrzeć na kondycję rodzin wieloproblemowych z różnych perspektyw, co ma istotne znaczenie dla przyjęcia najlepszej strategii postępowania umożliwiającej przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, a także daje możliwość prowadzenia równoczesnych oddziaływań interwencyjnych i pomocowych. Szanse rozwiązań problemów osób potrzebujących pomocy tkwią w mobilizacji sił środowiska lokalnego oraz w pobudzaniu inicjatywy społecznej. Niniejsza publikacja jest kontynuacją pierwszego tomu wprowadzającego w zagadnienie lokalnego systemu pomocy rodzinie. W tomie drugim, poświęconym praktycznym rozwiązaniom w pracy z rodziną wieloproblemową, przybliżono kwestie diagnozy sytuacji rodziny oraz jej potrzeb w oparciu o zasoby tkwiące w danym środowisku. W tym aspekcie poruszono sprawę oceny kompetencji wychowawczych rodziców i opiekunów oraz określania ich zadań i powinności. Dalej opisano współpracę interdyscyplinarną asystenta rodziny z samymi rodzinami i służbami wspierającymi rodzinę, w tym z koordynatorem rodziny. Osobne miejsce zajmują zagadnienia związane z ogólnoeuropejskimi wytycznymi dotyczącymi przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej na poziomie lokalnych społeczności.