Często uważamy, że podstawowym źródłem dobra w świecie jest empatia, rozumiana jako umiejętność odczuwania cierpienia innych. To nasze przekonanie wzmacniają przedstawiciele różnych gałęzi nauki: psychologowie, etycy, filozofowie. Jednym z najbardziej znanych orędowników empatii jest Barack Obama, były prezydent Stanów Zjednoczonych. Paul Bloom uważa inaczej. Według niego tak rozumiana empatia przynosi więcej złego niż dobrego, bo odbiera trzeźwość oceny sytuacji, skłania do podejmowania działań niesprawiedliwych i okrutnych, koncentruje uwagę na szczegółach, a nie na całościowym obrazie. Nie znaczy to jednak, że Bloom odrzuca każdy rodzaj empatii. W książce Przeciw empatii. Argumenty za racjonalnym współczuciem w błyskotliwy, logiczny i doskonale uargumentowany sposób wyjaśnia, dlaczego wybiera empatię poznawczą zamiast emocjonalnej. Nawołuje, abyśmy przywrócili należne miejsce temu, co uczyniło ludzi tak wyjątkowymi istotami – rozumowaniu.

Zainteresowania współczesnych badaczy rozumowania moralnego można podzielić na trzy kategorie. Pierwsza z nich dotyczy pytań o to, co tworzy sferę moralności oraz jakie kwestie ludzie uznają za zagadnienia podlegające ocenie moralnej? Druga kategoria to pytania o cechy osób i właściwości działań, które wpływają na oceny i powiązane z nimi decyzje moralne. Badacze z tego obszaru starają się zrozumieć znaczenie emocji w procesie tworzenia ocen moralnych, a także określić wpływ stanu umysłu (intencjonalności) i sposobu działania osoby na ocenę moralną jej postępowania. Trzecia kategoria odnosi się do pytania o zależności między ocenami moralnymi a przekonaniami ideologicznymi ludzi: jak rozumieją oni moralność osób o różnych orientacjach politycznych? jakie są konsekwencje różnic w rozumieniu moralności przez osoby o odmiennych orientacjach politycznych dla sporów toczonych w życiu publicznym? Autorka stawia te kluczowe pytania i prezentuje odpowiedzi na nie formułowane przez badaczy z różnych dziedzin: psychologów, ekonomistów, filozofów i neuronaukowców. Z badań tych wyłania się rodzaj eksperymentalnej psychologii moralnej jako dziedziny zajmującej się empirycznym badaniem procesów rozumowania moralnego. Wzrost liczby badań i rozwój technologii (pozwalających np. na obrazowanie aktywności mózgu podczas dokonywania ocen i wyborów moralnych) znacznie poszerzył wiedzę o procesach tworzenia ocen moralnych. Wciąż jednak wiele kwestii zostało poznanych w dość ograniczonym stopniu, co stanowi wyzwanie zachęcające do dalszych badań.

ISSN 1896-1800 W numerze [Contents]: Sławomir Śpiewak, Maria Lewicka : Dyskusja wokół tekstu Tomasza Witkowskiego i Pawła Fortuny „O psychobiznesie, tolerancji i odpowiedzialności, czyli strategie czystych uczonych” [Discussion around the paper “On psycho-business, tolerance and responsibility or strategies employed by pure scientists” by Tomasz Witkowski and Paweł Fortuna], s. 289–294; Tomasz Witkowski, Paweł Fortuna : O psychobiznesie, tolerancji i odpowiedzialności, czyli strategie czystych uczonych [On psycho-business, tolerance and responsibility or strategies employed by pure scientists], s. 295–308; Hanna Brycz : O prowokacji, czystości i uczonych [On provocation, purity and scientists], s. 309–312; Szymon Chrząstowski : O dialogu (a raczej jego braku) między psychologami akademickimi i psychoterapeutami [On the dialogue (or its lack) between psychotherapists and academic psychologists], s. 313–317; Maciej Dymkowski : W sprawie teoretycznego zaplecza psychoterapii [On the theoretical basis of psychotherapy], s. 318–320; Tadeusz Gałkowski : O strategiach wobec psychobiznesu [Strategies concerning psycho-business], s. 321–325; Janusz Grzelak : Czy krzywe prostuje krzywe? [Do curves straighten curves?], s. 326–328; Grzegorz Gustaw, Krzysztof Brocławik : Homeopatia Witkowskiego [Yet another hoax], s. 329–335; Maciej Haman : Racjonalne powody akceptacji koncepcji pseudonaukowych: dążenie do prostoty,społeczny podział pracy w nauce i fałszywe dychotomie pojęciowe [Rational reasons for acceptance of pseudoscientific theories: Need for simplicity,division of labor in science, and false conceptual dichotomies], s. 336–340; Jarosław Klebaniuk : Nie warto, panie Witkowski, czyli dlaczego trudno walczyć z pseudonauką [It is useless, Mr Witkowski – or why is it so difficult to fight pseudo-science?], s. 341–345; Wojciech Kulesza : O paranaukowym paradowodzie na paranaukowość nauki, czyli o prowokacji dziennikarskiej,ale nie naukowej [On the quasi-scientific quasi-proof of the quasi-scientific character of science or on the journalist but not scientific provocation], s. 345–348; Wiesław Łukaszewski : Kto kogo? Komentarz do artykułu Tomasza Witkowskiego i Pawła Fortuny „O psychobiznesie, tolerancji i odpowiedzialności, czyli strategie czystych uczonych” [By who to whom? Commentary on the article by Tomasz Witkowski and Paweł Fortuna: “On psycho-business, tolerance and responsibility or strategies employed by pure scientists”], s. 349–352; Krzysztof Mudyń : Miejsce nauki i psychologii w kulturze zdominowanej ideologią wolnego rynku [The place of science and of psychology in a culture dominated by the ideology of a free market],s. 353–361; Michał Parzuchowski : O nieskuteczności prowokowania nieufności [On the ineffectiveness of provoking distrust], s. 362–365; Paweł Smółka : Jak psychologowie akademiccy mogą przeciwdziałać szerzeniu się „szamańskich praktyk” na rynku usług psychologicznych? [How can academic psychologists counteract the dissemination of malpractices on the market of psychological services?], s. 366–369; Maciej Świeży : Czy „naukowe” oznacza „skuteczne”? [Does “scientific” mean “effective”], s. 370–371; Tomasz Witkowski , Paweł Fortuna: Skoro jest tak dobrze, to dlaczego jest tak źle? [If everything is alright why is everything so wrong?], s. 372–382.

Agata Błachnio, Aneta Przepiórka, Tomasz Rowiński: Dysfunkcjonalne korzystanie z internetu – przegląd badań [Dysfunctional Internet use – Review of research], doi: 10.7366/1896180020143101, s. 378–395; Anna Studzińska, Bogdan Wojciszke: Przekonania o genezie różnic płci a legitymizacja nierówności kobiet i mężczyzn [Beliefs in origins of sex differences and legitimization of inequality of men and women], doi: 10.7366/1896180020143102, s. 396–408; Edyta Biełous, Jerzy Trzebiński: Nadzieja podstawowa a wizje świata społecznego [Basic trust and beliefs about social world], doi: 10.7366/1896180020143103, s. 409–421; Klara Królewiak, Monika Wróbel: Poczuję to, co ty, jeśli cię polubię? Wpływ atrakcyjności interpersonalnej na zarażanie afektywne [Will I feel the way you do, because I like you? The influence of interpersonal attraction on affect contagion], doi: 10.7366/1896180020143104, s. 422–436; Joanna Barlińska, Piotr Szarota: Światopogląd a style randkowania [Worldview and dating styles], doi: 10.7366/1896180020143105, s. 437–444; Małgorzata Niesiobędzka: Jak wzmocnić dyscyplinę podatkową? Wpływ charakteru komunikatu perswazyjnego i moralności podatkowej na zachowanie podatników [How to enhance fiscal discipline? The impact of nature of persuasive message and tax morale on taxpayers’ behavior], doi: 10.7366/1896180020143106, s. 445–454; Kamil Imbir, Magdalena Rutniewska: Rola emocji (automatycznych vs. refleksyjnych) w procesach intuicyjnych ocen społecznych [The role of automatic vs. reflective emotions in intuitive social judgents], doi: 10.7366/1896180020143107, s. 455–465.