Islam wyznaje dzisiaj ponad miliard ludzi. Jest najbardziej dynamicznie rozwijającą się religią uniwersalną, obejmującą wszystkie aspekty życia wyznawców. W książce omówiono dogmaty islamu, podstawowe obowiązki muzułmanina, prawo i teologię. Scharakteryzowano podziały w islamie, a więc sunnizm i szyizm, religie druzów i Kurdów oraz sufizm, czyli muzułmańską mistykę. Na tym tle opisano przemiany, do jakich doszło w dzisiejszym świecie muzułmańskim, a zwłaszcza te, które leżą u podłoża polityzacji islamu: powstawanie fundamentalizmu i ekstremizmu. Poznanie istoty islamu pozwala nie tylko zrozumieć przyczyny takich wydarzeń jak tragedię 11 września 2001 roku, lecz również dowiedzieć się, czy naprawdę jesteśmy skazani na konfrontację z muzułmanami.

Rosyjska myśl polityczna jest na gruncie polskiej literatury naukowej dość dobrze zbadana i opisana, jednak wciąż mało jest monografii poświęconych rosyjskim myślicielom nieprawosławnym, którzy podnosili kwestie dotyczące sposobów pielęgnowania wartości religijnych swojej wspólnoty w zmieniającym się świecie, próbowali diagnozować aktualne problemy społeczne i polityczne. Myśl polityczna jednego z wybitnych rosyjskich intelektualistów muzułmańskich – Musy Dżarullaha Bigijewa jest mało znana w Polsce, stąd książka stanowi istotny wkład w przedstawienie polskiemu czytelnikowi ważnych idei powstałych w Rosji na przełomie XIX i XX wieku oraz dotyczących szeroko rozumianej sytuacji społeczno-politycznej żyjących tam muzułmanów. Sama postać Bigijewa jest wyjątkowo interesująca. Po pierwsze jego pisma pozytywnie wpłynęły na rozwój studiów koranicznych. Po drugie zaś obfitujący w wydarzenia istotne dla losów Rosji i świata okres, w którym żył Bigijew, inspirował go do głębokich przemyśleń na temat procesów, których był świadkiem. Szczególnie wartościowe w tym aspekcie wydaje się spojrzenie na ówczesne wydarzenia, na negatywne konsekwencje wdrażania w życie ideologii komunistycznej nie tyle z perspektywy rosyjskiego uczonego, ile również – a może przede wszystkim – myśliciela muzułmańskiego. dr hab. Olga Nadskakuła-Kaczmarczyk Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Autorzy tekstów nie stawiają sobie za cel jednoznacznej oceny opisywanych zjawisk. Z uwagą natomiast śledzą je w ramach interdyscyplinarnych analiz, w których łączą różne perspektywy badawcze wywiedzione z nauk społecznych i humanistycznych, obejmujących politologię, kulturoznawstwo, prasoznawstwo, nauki filologiczne, socjologię i historię. Współczesne ruchy narodowo-etniczne warto doceniać za przywracanie lub utrwalanie ducha wspólnoty, walkę o historyczną pamięć i prawdę oraz za hasła powrotu do korzeni. Równocześnie zaś można je potępiać za wyolbrzymianie znaczenia kulturowych i narodowych różnic, a także petryfikowanie poczucia „odwiecznej” inności, wyższości lub krzywdy własnej grupy czy narodu, co w efekcie może prowadzić do zaściankowości, nacjonalizmu i ksenofobii. W publikacji usystematyzowano wieloaspektowe spektrum zagadnień związanych z nacjonalizmem, przemianami polityczno-kulturowymi, mitami, stereotypami i uprzedzeniami w relacjach międzyetnicznych na obszarze postradzieckim oraz w Zachodniej i Środkowej Europie.

Prace opublikowane w tym zbiorze są pokłosiem międzynarodowej konferencji naukowej Islam i muzułmanie w kulturze, literaturze i językach Słowian Południowych zorganizowanej w Uniwersytecie Łódzkim przez Katedrę Filologii Słowiańskiej, Katedrę Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki oraz Centrum Badań nad Historią i Kulturą Basenu Morza śródziemnego i Europy Południowo-Wschodniej im. prof. Waldemara Cerana, Ceraneum w dniach 18-19.02.2016 r. Autorzy zajęli się kwestiami wzajemnych wpływów kultury islamu i kultur krajów południowo-słowiańskich, udokumentowanych w literaturze ludowej i artystycznej, źródłach historycznych oraz językoznawczych obejmujących okres od czasów starożytnych do współczesnych.

Spis treści [Contents] Paweł Boski, Ina Wilczewska: Uprzedzenia polsko-rosyjskie a emocje polskich kibiców w trakcie Euro 2012 [Polish-Russian prejudice and emotions among Polish football fans during Euro 2012], doi: 10.7366/1896180020143001, s. 258–284; Bogdan Wojciszke, Marta Cieślak: Orientacja sprawcza i wspólnotowa a wybrane aspekty funkcjonowania zdrowotnego i społecznego [Agentic and communal orientation: Correlates related to personality and social functioning], doi: 10.7366/1896180020143002, s. 285–297; Kornel Świątnicki, Krzysztof Przybyszewski: Przypomnienie o śmierci i fizyczne oczyszczenie się a poparcie idei lustracji [The effects of mortality salience and physical cleansing on support for vetting (or lustration)], doi: 10.7366/1896180020143003, s. 298–310; Anna Stefaniak, Michał Bilewicz: Zmiana postaw w wyniku wymian studenckich. Rola kontaktu międzygrupowego i redukcji zagrożenia [Changes in attitudes as a result of participation in a student exchange program: The role of intergroup contact and threat reduction], doi: 10.7366/1896180020143004, s. 311–322; Aneta Przepiórka, Małgorzata Szcześniak, Teresita Verhelst, Elisabetta Straffi: System wartości a różne drogi do szczęścia. Porównawcze badanie kolumbijsko-polskie [Value orientations and different ways to happiness: The comparison between Columbian and Polish groups], doi: 10.7366/1896180020143005, s. 323–337; Beata Mirucka, Urszula Bielecka: Intrapsychiczne i interpersonalne funkcje relacji człowieka ze zwierzęciem towarzyszącym [Intrapsychic and interpersonal functions of human relations with companion animals], doi: 10.7366/1896180020143006, s. 338–347; Krystyna Adamska, Roman Konarski: Polska adaptacja Skali stylu konwersacyjnej niebezpośredniości Thomasa Holtgravesa [Thomas Holtgraves’ Conversational Indirectness Style Scale – Cultural adaptation], doi: 10.7366/1896180020143007, s. 348–361.